(ခ)-ရန်ကုန်နှင့်မန္တလေး လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ပေးရေးကော်ပိုရေးရှင်း (YESC) နှင့် (MESC) တို့အနေဖြင့် မည်သည့်မြို့နယ်များကို တာဝန်ယူလုပ်ကိုင်ပြီး မည်သည့် မြို့နယ်များကို Franchise တာဝန်ပေးအပ် လုပ်ကိုင်နေသည်ကို သိလိုခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်းသည့်မေးခွန်း

(ခ)-ရန်ကုန်နှင့်မန္တလေး လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ပေးရေးကော်ပိုရေးရှင်း (YESC) နှင့် (MESC) တို့အနေဖြင့် မည်သည့်မြို့နယ်များကို တာဝန်ယူလုပ်ကိုင်ပြီး မည်သည့် မြို့နယ်များကို Franchise တာဝန်ပေးအပ် လုပ်ကိုင်နေသည်ကို သိလိုခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်းသည့်မေးခွန်း

 ဦးနေမျိုးထက်( ကျောက်တံတားမဲဆန္ဒနယ်)

ရန်ကုန်လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးရေးကော်ပိုရေးရှင်း(YESC)နှင့် မန္တလေးလျှပ်စစ်ဓာတ်အား ပေးရေး ကော်ပိုရေးရှင်း(MESC) တို့အနေဖြင့် မည်သည့်မြို့နယ်များကို တာဝန်ယူလုပ်ကိုင်ပြီး မည်သည့် မြို့နယ်များကို Franchise တာဝန်ပေးအပ် လုပ်ကိုင်နေသည်ကို သိလိုခြင်း၊ မြို့နယ်တစ်မြို့နယ်ချင်း အလိုက် Franchise၊ YESC နှင့် MESC တို့၏တာဝန်ယူ လုပ်ကိုင် နေသော ဓာတ်အားပျောက်ဆုံးမှု အခြေအနေစာရင်းများကို သိလိုခြင်းနှင့် ဓာတ်အားပျောက်ဆုံးမှုများရှိနေခြင်းကြောင့် နိုင်ငံတော် ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာငွေများနစ်နာမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေ၍ ဓာတ်အားပျောက်ဆုံးမှုလျော့နည်းအောင် မည်ကဲ့သို့ စီမံဆောင်ရွက်နေသည်ကို သိလိုခြင်းတို့နှင့် စပ်လျဉ်းသည့်မေးခွန်း

၂၂-၁-၂၀၁၉ လွန်ခဲ့သည့်တစ်ပတ်က လျှပ်စစ်ဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ထားသည့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်မှုရာခိုင်နှုန်း စုစုပေါင်းက ယခုရက်ပိုင်းတွင် မဂ္ဂါဝပ် ၃၀၀၀ ကျော် ထုတ်လုပ်နေပါကြောင်း၊ နေပြည်တော်ဓာတ်အား သုံးစွဲမှုက ၁၃၁.၁ မဂ္ဂါဝပ်၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးက ၁၃၁၃ မဂ္ဂါဝပ်၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးက ၄၇၃ မဂ္ဂါဝပ်၊ အခြားတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များက ၁၃၄၈ မဂ္ဂါဝပ် သုံးစွဲနေပါကြောင်း၊ မိမိတို့မြန်မာနိုင်ငံတွင်ရှိသည့် လျှပ်စစ်သုံးစွဲမှု၏ ရာခိုင်နှုန်းများကို ADB မှ စာရင်းပြုစုပြီး ထုတ်ပြန်ထားခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ၎င်းတို့အထဲတွင် အနည်းအများ အပြောင်းအလဲ ရှိနိုင်ပါကြောင်း၊ ရန်ကုန်ဆိုလျှင် လျှပ်စစ်အားလုံးထုတ်ခြင်း၏ ၄၉.၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ မန္တလေးဆိုလျှင် ၁၇.၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ နေပြည်တော်ဆိုလျှင် ၅.၅ ကိုသုံးစွဲနေပါကြောင်း၊ ရန်ကုန်နှင့်မန္တလေး နှစ်ခုပေါင်းလိုက်လျှင် လျှပ်စစ်ပမာဏ အားလုံးထုတ်သည့် တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ် ၁၄ ခုတွင် နှစ်ခုမှာ တစ်ဝက်ကို သုံးစွဲနေသည် ဆိုတာကို သိစေချင်ပါကြောင်း၊ ၂၀၁၇ ခုနှစ်ကဆိုလျှင်  ၂၁.၆ ရာခိုင်နှုန်း ပျောက်ဆုံးနေပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ်ဆိုလျှင် ၂၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ တဖြည်းဖြည်းနှင့် ၂၀၁၃ ခုနှစ်အထိ Loss ကို ၁၂.၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချနိုင်သည်ကို တိတိကျကျ အင်တာနက်ပေါ်တွင် ဖော်ပြထားခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊  Translation Loss က အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ တော်တော်လျှော့ချနိုင်သည်ကို တွေ့ရှိရပါကြောင်း၊ ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ၄ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချနိုင်သည်ကို တွေ့ရပါကြောင်း၊ Distribution Loss တွင် နှစ်မျိုးရှိပါကြောင်း၊ Technical Loss နှင့် Non-Technical Loss။  Technical Loss က နည်းပညာအရ စက်ပစ္စည်းများသည် Model များနှင့်သက်ဆိုင်ပြီး Non-Technical Loss ဆိုသည်မှာ မသမာမှုများ၊ ဝန်ထမ်းများ၏ မသမာမှုများကြောင့် မိမိတို့နိုင်ငံသည် လျှပ်စစ်ဆုံးရှုံးမှု ဖြစ်ပေါ်နေခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ နောက်ပြီး လျှပ်စစ်ကို လျှပ်စစ်ဝန်ကြီးဌာန၏ ဘတ်ဂျက်များကို နှစ်တိုင်းအရှုံးခံပြီး Subsidies လုပ်ပြီး ဘီလီယံ ၄၀၀ ကျော် တစ်နှစ်နှင့်တစ်နှစ် တက်တက်ပြီး လုပ်နေသည့် အတွက်ကြောင့် မိမိတို့က Distribution တွင် Non-Technical Loss ကို ဝန်ကြီးဌာန အနေဖြင့် ကြပ်ကြပ်မတ်မတ် ဆောင်ရွက်လျှင် တိုင်းပြည်အတွက် အခွန်သက်သာမည် ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် YESC၊ MESC တို့က မည်သည့်မြို့နယ်များကို တာဝန်ယူလုပ်ကိုင်နေသည်ကို သိရှိလိုပါကြောင်း၊ မြို့နယ်တစ်မြို့နယ် ချင်းစီအလိုက် Franchise၊ YESC၊ MESC ကိုပါ တာဝန်ယူ လုပ်ကိုင်နေသော ဓာတ်အားပျောက်ဆုံးမှု အခြေအနေစာရင်းကို သိရှိလိုပါကြောင်း၊ ဓာတ်အား ပျောက်ဆုံးမှုများကြောင့် နိုင်ငံတော်ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာငွေများ နစ်နာနေမှု ဖြစ်ပေါ်နေသောကြောင့် လျှပ်စစ်ဝန်ကြီးဌာန အနေဖြင့် YESC၊ MESC Corporation များကို ဓာတ်အားပျောက်ဆုံးမှု နည်းအောင်မည်ကဲ့သို့ စီမံဆောင်ရွက် နေသည်ကို သိရှိလိုပါသဖြင့် မေးမြန်းပါသည်။

လျှပ်စစ်နှင့်စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန၊ ဒုတိယဝန်ကြီး ဒေါက်တာထွန်းနိုင်

ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်း YESC ကတာဝန်ယူပြီးဆောင်ရွက်နေသည့် မြို့နယ်ပေါင်း ၄၂ မြို့နယ်နှင့် Franchise ကုမ္ပဏီများက ဆောင်ရွက်သည့် မြို့နယ်ပေါင်း ၁၅ မြို့နယ်ရှိပြီး မန္တလေးတိုင်း ဒေသကြီးအတွင်း MESC က တာဝန်ယူဆောင်ရွက်သည့် မြို့နယ် ၁၄ မြို့နယ်နှင့် Franchise ကုမ္ပဏီများက တာဝန်ယူဆောင်ရွက်သည့် မြို့နယ်ပေါင်း ၂၀ မြို့နယ် တည်ရှိနေခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ရန်ကုန်နှင့်မန္တလေး ဓာတ်အားပေးရေး ကော်ပိုရေးရှင်းများအနေဖြင့် ထိုမြို့နယ်အသီးသီးတွင် Franchise ကုမ္ပဏီများကနေပြီး တာဝန်ယူဆောင်ရွက်သည့် မြို့နယ်တစ်ခုချင်းအလိုက် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် လအလိုက်၏ Losses စာရင်းများဖြစ်ပါကြောင်း၊ ရန်ကုန်နှင့်မန္တလေး လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေး ရေးကော်ပိုရေးရှင်းများ၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင်ရှိသည့် မြို့နယ်တစ်ခုချင်းစီတွင် Losses များ ကျဆင်းရန်အတွက်ကို နည်းပညာဆိုင်ရာအရ အောက်ပါ လုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်ရန် လျှပ်စစ်နှင့်စွမ်းအင် ဝန်ကြီးဌာနက စီမံကြီးကြပ်လျက်ရှိပါကြောင်း၊ အဆိုပါ လုပ်ငန်းများက ၆၆ ကေဗွီဓာတ်အားခွဲရုံ၊ ၃၃ ကေဗွီဓာတ်အားခွဲရုံများကို ထပ်မံတိုးချဲ့ တည်ဆောက်ခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ အဆိုပါ ၆၆ ကေဗွီ၊ ၃၃ ကေဗွီ ဓာတ်အားခွဲရုံများတိုးချဲ့ တည်ဆောက်နိုင်ခြင်းအားဖြင့် ၁၁ ကေဗွီဓာတ်အားလိုင်းများကို လိုင်းတိုတိုနှင့် ဓာတ်အားပေးနိုင်လျှင် Losses များ ကျဆင်းသွားမည် ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ဒုတိယအချက်က Bare Copper Conductor အမျိုအစားကို Insulated Wire များဖြင့် ပြောင်းလဲတပ်ဆင်ခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ Bare Copper Conductor များသုံးသည့်အခါ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို ခိုးယူအသုံးပြုလိုသည့် သူများက အသုံး ပြုလိုချိန်တွင် ဝါးလုံးရှည်များဖြင့် ဓာတ်ကြိုးကိုချိတ်ချိတ်ပြီး တိုက်ရိုက်ခိုးယူသုံးစွဲသည့် အတွက်ကြောင့် Insulated Wire များနှင့် လဲလှယ်တပ်ဆင်ရန် မသမာမှုများနှင့် မီးခိုးသုံးခြင်းများကို ကာကွယ်နိုင်ရန် ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ဝန်အားပြည့်နေသည့် ထရန်စဖော်မာများကို ဝန်အားလျှော့ချနိုင်ရေးအတွက်ကို ထရန်စဖော်မာများ တိုးချဲ့တပ်ဆင်ခြင်းနှင့် လိုအပ်ပါက တပ်ဆင်အင်အားပိုကြီးသည့် ထရန်စဖော်မာများနှင့် အစားထိုးလဲလှယ်ခြင်းများကိုလည်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါကြောင်း ဝန်အားများ များလာပါက Losses ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုများလာပါကြောင်း၊

နောက်တစ်ချက်က သွင်မစုံသည့် ၄၀၀ ဗို့လိုင်းကြိုးများကို သွင်စုံအောင်ဖြည့်စွက် သွယ်တန်း ခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ပုံမှန်အားဖြင့် လမ်းတစ်လမ်းထဲကို ၄၀၀ ဗို့လိုင်းများ တည်ဆောက်မည်ဆိုလျှင် ဝါယာကြိုး ငါးကြိုးတည်ဆောက် ကြရမည် ဖြစ်ပါကြောင်း၊ အခြေအနေအရ ငွေရေးကြေးရေး မပြည့်စုံသည့် ကာလများတွင် အနည်းဆုံးမီးလင်းရေးကို ဦးစားပေးပြီး နှစ်ကြိုးဖြင့် ဆောက်ခဲ့ရခြင်း သုံးကြိုးဖြင့် ဆောက်ခဲ့ရခြင်းများကို လေးကြိုးပြန်ဖြစ်အောင်၊ ငါးကြိုးပြန်ဖြစ်အောင် တည်ဆောက်နိုင်မှသာ Losses များကို လျှော့ချနိုင်မည် ဖြစ်ပါကြောင်း၊ နောက်တစ်ချက်က ဗို့အားကျဆင်းနေသည့် နေရာများတွင် ဗို့အားပြည့်ဝစွာ ရရှိရန်အတွက် ထရန်စဖော်မာများကို အလုံးများခွဲပြီး ထပ်မံတပ်ဆင်ခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ဥပမာအားဖြင့် မူလက ၅၀၀ ကေဗွီတစ်လုံးထဲမှ ဓာတ်အားပေးနေသည့် နေရာများတွင် ၂၀၀ ကေဗွီအေသုံးလုံးကို အစားထိုးတပ်ဆင်ခြင်းအားဖြင့် ထရန်စဖော်မာများကို နေရာဖြန့်ခွဲတပ်ဆင် လိုက်သည့်အခါ ၄၀၀ ဗို့ ဓာတ်အားလိုင်းများ၏ အရှည် လျော့ကြသွားလျှင် Losses များ ပိုမိုလျှော့ချနိုင်မည် ဖြစ်ပါကြောင်း၊

နောက်တစ်ချက်က Analogue Meter များအစား Unit ကို တိတိကျကျဖတ်နိုင်သည့် မီတာများနှင့် အစားထိုးတပ်ဆင်ခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ သက်တမ်းကြာနေပြီး ဝန်အားမနိုင်သည့်လိုင်းကြိုးများ နေရာတွင် Insulated Wire အသစ်များဖြင့် အစားထိုးလဲလှယ်ခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ဝန်အားများလာသည့်အခါ လိုင်းကြိုးများအပေါ် Losses များ ပိုမိုများပြားစွာ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ နောက်တစ်ခုက လိုင်းကြိုးနှင့် မလွတ်ကင်းသည့် သစ်ပင်သစ်ကိုင်းများကို ခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းခြင်းကို ဆောင်ရွက်ပါမည်၊ လူဖြင့်မီတာကို ဖတ်ခြင်းအစား Hand Held Unit စက်များဖြင့် ဖတ်ခြင်းများကို ပြောင်းလဲဆောင်ရွက်ရန် စီစဉ်လျက်ရှိပါကြောင်း၊ လိုင်းအလျားရှည်သည့် အတွက်ကြောင့် ဗို့အားကျဆင်းနေသည့် နေရာများတွင် ထရန်စဖော်မာများကို တိုးချဲ့တည်ဆောက် ပေးခြင်းဖြင့် ဓာတ်အားလိုင်းကြိုးများ၏ ကြိုးအရွယ်အစား များသေးနေသည့် နေရာများတွင် အရွယ်အစားအကြီးများနှင့် လဲလှယ်တပ်ဆင်ခြင်းများကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါကြောင်း၊

ထို့အပြင် ၆၆ ကေဗွီလိုင်းနှင့် ၃၃ ကေဗွီလိုင်း၏ Losses များကို လျှော့ချနိုင်ရန်အတွက် ၂၃၀ ကေဗွီဗို့အားမြှင့် ပင်မဓာတ်အား ခွဲရုံကြီးများကို လိုအပ်သည့်နေရာများတွင် တိုးချဲ့တည်ဆောက်ခြင်း များကို စီမံဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါကြောင်း၊ မသမာသူများက ခိုးယူသုံးစွဲသည့် တရားမဝင် ခိုးယူသုံးစွဲမှုများကိုလည်း စစ်ဆေးဖော်ထုတ်ပြီး ဒဏ်ရိုက်ခြင်းများကိုလည်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး ရပ်ပျက်‌နှေးမီတာများ ဖော်ထုတ်ခြင်း၊ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းသုံး ထရန်စဖော်မာများကို တည်ဆောက် တပ်ဆင်သည့်အခါ စက်မှုသုံးမော်တာများကြောင့် Power Factor ညံ့ဖျင်းမှုဖြစ်ပေါ်စေခြင်း Losses များ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အတွက်ကြောင့် Capacitor Bank များ တပ်ဆင်ရေးကိုလည်း စီမံဆောင်ရွက် လျက်ရှိပါကြောင်း၊

ထို့အပြင် Franchise ကုမ္ပဏီများနှင့် စာချုပ်ချုပ်ဆိုလုပ်ကိုင်ရာတွင် ဓာတ်အားဖြန့်ဖြူးမှု စနစ်တိုးတက် ကောင်းမွန်လာစေမည့် ရေတိုစီမံချက်နှင့် တိုးတက်တောင်းခံလာသည့် ဓာတ်အားလိုအပ်ချက်ကို အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရန်အတွက် System Development Plan တို့ကိုလည်း ချမှတ်ဆောင်ရွက်စေခြင်း၊ ဓာတ်အားပျောက်ဆုံးမှု လျှော့ချရေးအစီအစဉ်ဖြင့် လိုအပ်သည့် လျာထား ဘတ်ဂျက်ငွေကို Franchise ကုမ္ပဏီတို့က စီမံချက်ရေးဆွဲစေခြင်း တို့ကိုလည်း ဆောင်ရွက်စေလျက် ရှိပါကြောင်း၊ ဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် မြို့နယ်အသီးသီးတွင် ဓာတ်အားပျောက်ဆုံးမှု လျော့ချရေး လျာထားချက်များကို သတ်မှတ်ပြီး လျှော့ချဆောင်ရွက်စေလျက်ရှိပြီး လုပ်ငန်းပြီးစီးမှု အခြေအနေကို ခရိုင်၊ မြို့နယ်၊ လျှပ်စစ်မန်နေဂျာများက ကွင်းဆင်းစစ်ဆေးခြင်း၊ Management Level များက အခါအားလျော်စွာ စစ်ဆေးခြင်းနှင့် ရုံးချုပ်က လစဉ်လုပ်ငန်း တိုးတက်မှု အခြေအနေများကို သုံးသပ်စစ်ဆေး ကြပ်မတ်ခြင်း၊ လုပ်ငန်းညှိနှိုင်း အစည်အဝေးများ ကျင်းပပြီး ကြီးကြပ်ဆောင်ရွက် လျက်ရှိပါကြောင်း ပြီးခဲ့သည့် စနေနေ့တွင် YESC ရုံးချုပ်မှာ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ကြီးကြပ်ပြီး ရန်ကုန်လျှပ်စစ် ဓာတ်အားပေး ကော်ပိုရေးရှင်း လက်အောက်တွင်ရှိသည့် မြို့နယ်အသီးသီးတွင် ဓာတ်အားပျောက်ဆုံးမှု အခြေအနေများကို အစီရင်ခံတင်ပြစေပြီး လိုအပ်သည့် အစီအမံများ၊ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်မည့် အစီအစဉ်များကို ဆွေးနွေးဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါကြောင်း ရှင်းလင်းဖြေကြားပါသည်။

ဦးနေမျိုးထက် (ကျောက်တံတားမဲဆန္ဒနယ်) က ဆက်စပ်မေးခွန်း မေးမြန်းပါသည်။

မိမိမေးခွန်းက Technical Loss နှင့် Non-Technical Loss ဆိုပြီး နှစ်ပိုင်းရှိပါကြောင်း၊ Technical Loss ဆိုတာက ဝန်ကြီးရှင်းပြသည့်အတိုင်း ထရန်စဖော်မာ၊ ကြိုးလိုင်းများကို ပြုပြင်လျှင် ကောင်းသွားနိုင် သော်လည်း Non-Technical Loss ဆိုတာက ဝန်ထမ်းများ၏ မသမာမှုများကြောင့် ဖြစ်နေခြင်း၊ ဥပမာ YESC တွင် ဒလ၊ သုံးခွတို့ အုတ်ကန်ဆိုလျှင် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းထိကို ဓာတ်အား ပျောက်ဆုံးမှုများ ဖြစ်နေပါကြောင်း၊ Non-Technical Loss နှင့် Technical Loss က မည်မျှခန့် ဖြစ်နေသနည်း၊ မိမိတို့ Non-Technical Loss ဆိုသည်မှာ အုပ်ချုပ်မှု (Management) တစ်ခုခု မှားယွင်းနေသောကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခြင်းဖြစ်ပါကြောင်း၊ ဝန်ကြီးအနေဖြင့် လူကြောင့်ဖြစ်သည့် Non-Technical Loss ကို မည်ကဲ့သို့်ကြပ်မတ်ပြီး ဆောင်ရွက်အုံးမည်နည်း ဆိုသည်ကို သိချင်ပါကြောင်း၊ MESC တွင် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်နေသည့် ကျောက်ပန်းတောင်းမြို့တို့ ရှိနေပါကြောင်း၊ အဆိုပါ ပျောက်ဆုံးမှုများသည် မိမိတို့နိုင်ငံတော်အတွက် ဝင်ငွေဆုံးရှုံးမှုများ အများကြီးနစ်နာပါကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ဝန်ကြီးအနေဖြင့် မည်ကဲ့သို့ဆက်လက် လုပ်မည်နည်းဆိုသည်ကို သိချင်သည့်အတွက် ဆက်စပ်မေးခွန်း မေးမြန်းပါသည်။

လျှပ်စစ်နှင့်စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန၊ ဒုတိယဝန်ကြီး ဒေါက်တာထွန်းနိုင်

သုံးခွ၊ ခရမ်း၊ ဒလ စသည့် မြို့နယ်များတွင် ဓာတ်အားပျောက်ဆုံးမှု များပြားနေရသည့် အနေအထားဆိုတာ အဆိုပါ မြို့နယ်များကို လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပို့လွှတ်သည့် ပင်မဓာတ်အားခွဲရုံနှင့် အလွန်အလှမ်းကွာဝေးသည့် အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ ဥပမာ-ခရမ်း၊ သုံးခွဆိုလျှင် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးသည့် ပင်မပင်ရင်းနေရာသည် သန်လျင် ၂၃၀ ကေဗွီ ပင်မဓာတ်အားခွဲရုံကို တည်နေရာကနေ သုံးခွနှင့်ခရမ်းကို လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးရခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ယခုလိုပေးသည့် အတွက်ကြောင့် သုံးခွနှင့်ခရမ်းမြို့နယ်၏ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ပျောက်ဆုံးမှုကို ဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် တွက်ချက်သည့်အခါ သန်လျင်ပင်ရင်းကနေ ပို့လွှတ်လိုက်သမျှအားလုံး ပမာဏထဲကနေပြီး သုံးခွနှင့် ခရမ်းတွင် ရောင်းချလိုက်ရသည့် ယူနစ်ကြားထဲက ကွာဟချက်အားလုံးသည် ခရမ်း၊ သုံးခွ၏ ဓာတ်အားပျောက်ဆုံးမှု ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ခရမ်းနှင့်သုံးခွဧရိယာ နယ်ပယ်ထဲရောက်မှ တွက်ချက်ခြင်း မဟုတ်ဘဲ ပင်မနေရာကနေ စတွက်သည့်အတွက်ကြောင့် အဝေးကြီး၊ ဓာတ်အားလိုင်း အရှည်ကြီးအပေါ်တွင် ပျောက်ဆုံးမှုများကို တွက်ချက်သည်ကို တင်ပြလိုခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ပျောက်ဆုံးမှုထဲတွင် Technical Losses ကမည်မျှနည်း၊ Non-Technical Losses က မည်မျှနည်းဆိုသည့် ထပ်ဆင့်မေးခွန်းနှင့် ပတ်သက်လျှင် ၎င်းတို့ထဲတွင် အတိအကျ Technical Losses က ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းပါ၊ Non-Technical Losses က ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းဟု ကမ္ဘာတွင် ဖြေဆိုနိုင်မည့် အခြေအနေ မရှိသေးပါကြောင်း၊ မိမိတို့ လုပ်နိုင်ခြင်းက Technical Losses လည်း လျှော့ချရမည်၊  Non-Technical Losses လည်း လျှော့ချရမည့် အနေအထားလည်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ Non-Technical Losses တွင် ဝန်ထမ်းများကြောင့်ဆိုသည့် အသုံးအနှုန်းလေး ပါပါကြောင်း၊ ဝန်ထမ်းများကြောင့် ဆိုသည့် အခြေအနေ မဖြစ်နိုင်ဘူးဟူ ပြတ်ပြတ်သားသား မငြင်းလိုပါကြောင်း၊ သို့သော်လည်း ဝန်ထမ်းများကြောင့်ချည်း သက်သက် Non-Technical Losses ဖြစ်နေခြင်း ဆိုသည်မှာ မဟုတ်ပါကြောင်း၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား Non-Technical Losses ကို စက်မှုလုပ်ငန်းရှင်က ခိုးယူပြီး သုံးချင်သည့်အခါ ဝန်ထမ်းနှင့်ဖြစ်စေ၊ ဝန်ထမ်းမဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုဖြစ်စေ အခကြေးငွေပေးပြီး ခိုင်းစေခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် အဂတိတရားကဲ့သို့ မည်သူက လာဘ်ပေးခြင်းဆိုသည့် ကိစ္စမျိုးကဲ့သို့ စဖြစ်လာပါကြောင်း၊ ဥပမာတစ်ခုကိုတင်ပြရလျှင် ပြီးခဲ့သည့် နှစ်ပတ်သုံးပတ်က လှိုင်သာယာတွင်ရှိသည့် စက်မှုလုပ်ငန်းတစ်ခုကို Surprise သွားပြီး စစ်ခိုင်းပါကြောင်း၊ စစ်ခိုင်းလိုက်သည့်အခါ ခိုးယူသုံးစွဲနေမှုကို မိပါကြောင်း၊ မိသည့်အချိန်တွင် စက်မှုလုပ်ငန်းရှင် ဘက်က ၎င်းတို့မလုပ်သည်ကို ငြင်းဆိုပါကြောင်း၊ သို့သော် သက်သေ/သာကာရ အထောက်အထားများနှင့် စစ်ဆေးဖော်ထုတ်နိုင်သည့် အတွက်ကြောင့် ဒဏ်ကြေးငွေသိန်း ၂၀၀၀ မှ ၂၅၀၀ ကြားအထိ ဒဏ်ကြေး ကောက်ခံရသည့် အနေအထားကို ကျရောက်လာပါကြောင်း၊ အဓိကအားဖြင့် မီးသုံးစွဲသူများ ကိုယ်တိုင်က မိမိသုံးစွဲလိုက်သည့် လျှပ်စစ်ကို ချိုချိုသာသာ သုံးစွဲနေရသည့်တိုင် ကိုယ်ကျိုးစီးပွား အတ္တများအတွက်ကို အဆိုပါ လျှပ်စစ်များ ခိုးယူသုံးစွဲနေသမျှ ကာလပတ်လုံး Non-Technical Losses ဆိုတာကို ဆက်လက်ရင်ဆိုင်နေကြ ရအုံးမည် ဖြစ်ပါကြောင်း၊ သို့သော်လည်း အဆိုပါကိစ္စ အတွက်ကို ဖိဖိစီးစီးစစ်ဆေးဖော်ထုတ်ရန် စီမံချက်များလည်း ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါကြောင်း၊ တွေ့ရှိသည့်အခါတွင်လည်း လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့်အညီ တွက်ချက်ပြီး၊ ဒဏ်များရိုက်ပြီး ထိန်းသိမ်းသွားမည် ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ပထမတစ်ကြိမ်တွင် ဒဏ်ရိုက်ခြင်း၊ ဒုတိယ တစ်ကြိမ်တွင် ထပ်မံဖြစ်ပေါ်လျှင် ၎င်းထက်ပိုပြီး ဒဏ်ရိုက်ပြီး တတိယအကြိမ် ထပ်မံကျူးလွန်သည့် ကိစ္စရပ်ပေါ်ပေါက်လာလျှင် နောင်ဘဝတစ်သက်တာ တစ်လျှောက်လုံး လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ပေးမှုမှ လုံးဝဖြတ်တောက်ခံရမည် ဖြစ်ပါကြောင်း၊ သုံးခွနှင့်ခရမ်းတို့ကို ဓာတ်အားပေးလိုင်းများ သန်လျင်ကနေ ပေးနေရသဖြင့် အရမ်းကွာဝေးနေသည့် အခြေအနေမျိုးကို ပြေလည်စေနိုင်ရန်အတွက် ကနဦးဖြေကြားချက်တွင် ပါရှိသကဲ့သို့ ၂၃၀ ကေဗွီပင်မ ဓာတ်အားခွဲရုံကို နီးစပ်သည့် နေရာနားတွင် တည်ဆောက်ရန် လိုအပ်ခြင်းကို လေ့လာပြီးမှ ခရမ်းမြို့နယ်အတွင်း ၂၃၀ ကေဗွီ ဓာတ်အားခွဲရုံအသစ် တည်ဆောက်နိုင်ရန် မြေနေရာရှာဖွေပြီး ရှေ့လာမည့်နှစ်များတွင် အကောင်အထည်ဖော် တည်ဆောက် သွားခြင်းအားဖြင့် သုံးခွနှင့်ခရမ်းတို့၏ Technical Losses များကို လျှော့ချနိုင်အောင် ဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်ပါကြောင်း၊ Non-Technical Losses များ လျှော့ချ နိုင်ရေးနှင့် ပတ်သက်ပြီး ယခု အသစ်ထပ်မံတပ်ဆင်သည့် မီတာများတွင် ခိုးယူသုံးစွဲမှုပုံစံအလိုက် မည်သည့်ပုံစံဖြင့် ခိုးယူသုံးစွဲ ထားသည်ဆိုသည်ကို အချက်ပြဖော်ထုတ်ပေးသည့် မီတာစနစ်များကို ပြောင်းလဲကျင့်သုံး နေပါကြောင်း၊ ထိုသို့ကျင့်သုံးခြင်းအားဖြင့် မီတာသွားဖတ်လိုက်သည့်အချိန်တွင် မီတာတွင် လင်းနေသည့် Error Code ဟုခေါ်သည့် အမှတ် (၁) ကဆိုလျှင် အဆိုပါ အိမ်တွင် မည်သည့်ပုံစံဖြင့် မီးခိုးခြင်း၊ အမှတ်(၂) မီးလင်းနေလျှင် မည်သည့်ပုံစံဖြင့် မီးခိုးသည်ဆိုသည့် မီးခိုးမှုပုံစံအသီးသီးကို ဖော်ထုတ်နိုင်မည့် စနစ်ကိုပြောင်းလဲ ဆောင်ရွက်နိုင်လျှင် Non-Technical Losses များကို လျှော့ချလာခိုင်းမည် ဖြစ်ပါကြောင်း၊ အဆိုပါနည်းလမ်းများဖြင့် Technical Losses၊ Non-Technical Losses များကို ကြိုးပမ်းပြီး လျှော့ချဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်ပါကြောင်း ထပ်မံရှင်းလင်း ဖြေကြားပါသည်။

လျှပ်စစ်နှင့်စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန၊ ဒုတိယဝန်ကြီး ဒေါက်တာထွန်းနိုင်

လျှပ်စစ်နှင့်စွမ်းအင်

Sopurce : httpss://www.pyithuhluttaw.gov.mm/question-3603